اجتماع (فقه)به جمع شدن چند چیز با هم اجتماع اطلاق می‌شود. عنوان اجتماع در بیشتر ابواب عبادات و معاملات آمده که مهم‌ترین موارد آن مورد بحث واقع می‌شود. فهرست مندرجات۱.۱ - اجتماع اسباب در وضو ۱.۲ - اجتماع چند سبب در غسل ۲ - اجتماع افراد ۲.۱ - اجتماع افراد در امر به معروف ۲.۲ - اجتماع وکلا در وکالت مشروط ۲.۳ - استحباب اجتماع افراد در دعا ۲.۴ - اجتماع اولیای دم در قصاص ۳ - اجتماع حدود ۳.۱ - نحوه اجتماع حدود ۴ - اجتماع نماز عید و جمعه ۴.۱ - تخییر، در فرض اجتماع نماز عید و جمعه ۵ - پانویس ۶ - منبع ۱ - اجتماع اسباب۱.۱ - اجتماع اسباب در وضوهنگام اجتماع چند سبب مانند خوابیدن و خروج باد معده، یا چند غایت مانند مس قرآن و قرائت آن برای وضو ، گرفتن یک وضو کافی است و تعیین سبب یا غایت لازم نیست و اگر غایت خاصی تعیین شود، از بقیّه کفایت می‌کند. ۱.۲ - اجتماع چند سبب در غسلدر اجتماع چند سبب برای غسل واجب، یک غسل به نیت همه آنها یا به نیّت غسل جنابت در صورتی که جزء اسباب باشد و به قول مشهور به نیّت رفع حدث، از همه اسباب کفایت می‌کند، ولی در کفایت نیت یک غسل غیر از جنابت مانند حیض یا مس میّت از سایر غسل‌ها اختلاف است. قول به کفایت، به مشهور نسبت داده شده است. ۲ - اجتماع افراد۲.۱ - اجتماع افراد در امر به معروفاگر امر به معروف و نهی از منکر بر اجتماع جمعی از مکلفین متوقف باشد، اجتماع آنان واجب است. ۲.۲ - اجتماع وکلا در وکالت مشروطاگر کسی دو یا چند نفر را در امری وکیل و اجتماع آنان را در وکالت شرط کند، وکیلان به تنهایی حق تصرف در مورد وکالت ندارند و با مرگ یکی، وکالت دیگری نیز باطل می‌شود. ۲.۳ - استحباب اجتماع افراد در دعادر روایات بر استحباب اجتماع در دعا به ویژه چهار و نیز چهل نفر تأکید و از موجبات استجابت دعا شمرده شده است. و نیز مستحب است کسانی که روز عرفه در عرفات حضور ندارند، در شهرهای خود برای دعا اجتماع کنند. ۲.۴ - اجتماع اولیای دم در قصاصاگر اولیای دم جماعتی باشند، در این که جواز استیفای قصاص منوط به اجتماع آنان است - بدین معنا که همگی به فردی از غیر خودشان وکالت یا به یکی از خودشان اذن دهند که حکم قصاص را اجرا کند - یا هر یک می‌توانند بدون اذن دیگری آن را اجرا نمایند، اختلاف است. ۳ - اجتماع حدود۳.۱ - نحوه اجتماع حدوددر اجتماع چند حد، حدّی که اجرای آن موجب فوت حدّ دیگر نمی‌شود، مقدم می‌گردد. بنابراین، در اجتماع تازیانه و رجم، تازیانه مقدّم می‌شود. ۴ - اجتماع نماز عید و جمعه۴.۱ - تخییر، در فرض اجتماع نماز عید و جمعهدر صورت اجتماع نماز عید و نماز جمعه در یک روز - در فرض وجوب آن دو - به قول مشهور، کسانی که در نماز عید شرکت کرده‌اند نسبت به حضور در نماز جمعه مخیّرند. برخی این حکم را مخصوص کسانی دانسته‌اند که راهشان به محل برگزاری نماز جمعه دور است. برخی دیگر انجام هر دو را واجب دانسته‌اند. ۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۲۶۱-۲۶۳. |